مقدمه
پیشینه معماری ایران به حدود ۱۰۰۰سال پیش از اسلام می‌رسد و پس از ظهور این دین نیز تاکنون شاهد بیش از ۱۴۰۰سال معماری ایرانی- اسلامی هستیم. از گذشته معماری ایران دارای دو نظام کلی آموزش بوده است. یکی از این دو، نظام آموزش سنتی معماری است، که ریشه در قرون و اعصار دارد و انتقال اطلاعات و مفاهیم در ان به‌صورت سینه به سینه، مدیدی و مدادی انجام پذیرفته است و نظام دوم، با ظهور مدارس معماری در ایران و تحت عنوان نظام آموزشی آکادمیک و کلاسیک بوجود آمده است. اهمیت بازشناسی آموزش معماری در کشور نیز آنجا بیشتر جلوه می‌نماید، که غالباً در مقام مقایسه معماری و معماران معاصر با معماری و معلمان گذشته بر می‌آییم. این در حالی است که معمار معاصر را محصول آموزش دانشکده‌های معماری امروزی و معمار گذشته را حاصل آموزش سنتی معماری می‌پنداریم.
تعریف و هدف
در این گرایش در مقطع کارشناسی ارشد، دانشجویان کارشناسی که با مبانی طراحی و درک فضا و نحوه‌ی تلفیق جنبه هنری طراحی پروژه‌های مختلف، با مسائل فنی آشنا شده و چند پروژه طراحی کرده‌اند، حال در مقطع ارشد به صورت حرفه‌ای نحوه‌ی برخورد و کاربرد مبانی نظری را در پروژه‌های مختلف، تجربه می‌کنند.
در ادامه‌ی دوره‌ی کارشناسی مهندسی معماری که حصول کارآیی عمومی در این رشته را هدف قرار می‌دهد، کارشناسی ارشد معماری به نحوی برنامه‌ریزی شده است که ارائه گرایش‌های تخصصی طراحی را امکان‌پذیر نماید.
نقش و توانایی
فارغ‌التحصیلان این دوره براساس توانایی‌های کسب شده در روند آمورش می‌توانند در زمینه‌های زیر ایفای نقش کنند.
1. فعالیت به عنوان مهندس مشاور معماری در جهت طراحی پناها یا مجموعه‌ی زیستی کوچک، از طرح‌های اولیه تا مراحل اجرایی کار و طراحی اجزاء و عناصر تشکیل‌دهنده‌ی بنا.
2. همکاری با گروه مهندسان مشاور معماری در جهت طراحی و توسعه‌ی طرح‌ها و تهیه نقشه‌های معماری مراحل یک و دو
3. نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام کار در عملیات اجرایی ساختمانی
4. مدیریت و هماهنگی اجرایی پروژه‌های گسترده در زمینه گرایش تخصصی خود.
5. همکاری با متخصصین برنامه‌ریز مجتمع‌های زیستی.
6. همکاری و هماهنگی با کلیه متخصصینی که کارشان با سازماندهی فضای زیست مرتبط است مانند اکولوژیست‌ها، جغرافیدان‌ها، اقلیم‌شناسان، برنامه‌ریزان اقتصادی و اجتماعی
7. عضویت در کادر فنی و هم‌چنین سطوح مدیریت و سیاست‌گزاری شهرداری‌ها و سازمان‌های مشابه.
8. مشاوره عالی در زمینه طراحی فضای زیست به ویژه در حوزه گرایش تخصصی خود.
9. تدریس در دوره کارشناسی مهندسی معماری.
ضرورت و اهمیت
توجه به ابعاد کمی و هم کیفی نیاز‌های رو به تزاید کشور در عرضه طراحی فضای زیست توسعه و تعمیق دانش و توان تخصصی معماران را ایجاب می‌کند. دوره‌ی کارشناسی ارشد ناپیوسته‌ی مهندسی معماری با ایجاد زمینه‌ی مساعد برای رشد گرایش‌های تخصصی و در نتیجه بالا بردن بازدهی رشته، پاسخگوی ضرورت یاد شده است.
زمینه‌های اشتغال
نیاز به فارغ‌التحصیلان مهندسی معماری در سطح کشور از کارفرمایان خصوصی در پروژه‌های کوچک و بزرگ تا کارفرمایان دولتی (فرمانداری‌ها، استانداری‌ها، شهرداری، وزارت‌خانه‌ها) در پروژه‌های عظیم متغییر است. اگرچه در سال‌های اخیر شاهد افزایش چشمگیر ظرفیت پذیرش دانشجویان معماری و ایجاد این رشته در دانشگاه‌های مختلف بوده‌ایم اما نیاز شدید کشور در بخش ساخت و ساز و کمبود ساختمان‌های مختلف به ویژه بناهای مسکونی، بازار این رشته را پر رونق کرده‌است.