علوم اجتماعی(پژوهشگری علوم اجتماعی)
هدف پژوهشگری اجتماعی ساختن انسان جامعهشناس است. انسانی که بتواند با مطالعات دقیق نظری و عملی به عنوان یک محقق، سطح آگاهیهای اجتماعی را بالا برده و پاسخگوی نیاز مراکز آموزشی، پژوهشی و خدماتی باشد؛ یعنی نتایج تحقیقات او به ما بگوید که چگونه میتوان از بحرانهای اجتماعی عبور کرد و به آرامش و رفاه رسید. درسهای پژوهشگری اجتماعی دارای سه شاخه است. در یک شاخه مهارت در عملیات تحقیقی آموزش داده میشود، شاخه دیگر مبانی جامعهشناسی است که پایههای علم جامعهشناسی را از نظر مفهومی معرفی میکند و شاخه سوم نیز مباحث جمعیتشناسی است که از درس مبانی جمعیتشناسی شروع میشود و به تحلیل جمعیت، تحلیل حرکتهای جمعیتی و کاربردهای جمعیتشناسی در مباحث اجتماعی و اقتصادی ختم میگردد.
تواناییهای لازم :
دانشجوی این گرایش باید به تحقیقهای نظری و عملی علاقهمند باشد؛ یعنی از یک سو نظریههای اجتماعی را مطالعه کرده و آنها را مورد نقد و تحلیل قرار دهد و از سوی دیگر بین مردم جامعه رفته و به تحقیقهای میدانی علاقهمند باشد. دانش و بینش ریاضی در این گرایش بسیار مهم است؛ چون دقیق فکر کردن و دقیق اندیشیدن در پژوهشگری اجتماعی اهمیت بسیاری دارد.
موقعیت شغلی در ایران :
در حال حاضر پژوهشهای اجتماعی رواج و گسترش پیدا کرده است و نه تنها بخشهای دولتی موظف به انجام تحقیقات اجتماعی هستند بلکه بخشهای خصوصی نیز به تحقیقات اجتماعی روی آوردهاند. به همین دلیل به جرأت میتوان گفت که امروزه یک دانشجوی باسواد این گرایش که دارای مهارت پژوهشی باشد، هرگز مشکل اشتغال نخواهد داشت.
علوم اجتماعی (برنامه ریزی اجتماعی)
گرایش برنامهریزی اجتماعی عمدتاً پیرامون مسائل اجتماعی و برنامهریزی در خصوص اجتماع و انسان است. برای مثال هنگام ساخت یک مجتمع آپارتمانی، کارشناس برنامهریزی اجتماعی برای مسائل اجتماعی آن مجتمع برنامهریزی میکند تا حقوق هریک از افراد ساکن در مجتمع حفظ و ساکنان آن با کمترین مشکلات و مسائل اجتماعی روبرو گردند. یا مثلاً برنامهریزی میکند که در یک شهر مراکز اقتصادی یا سایتهای صنعتی در کجا باید قرار بگیرد و توسعه ساختمانی چگونه انجام شود که مشکلی برای جامعه به وجود نیاید.
تواناییهای لازم :
گرایش برنامهریزی اجتماعی با آمار و تحقیقات میدانی ارتباط تنگاتنگی دارد به همین دلیل دانشجوی این گرایش باید از سلامت جسمانی برخوردار باشد تا بتواند در انجام تحقیقات میدانی موفق گردد. کار دانشجو و بخصوص فارغالتحصیل برنامهریزی اجتماعی یک کار کتابخانهای نیست، بلکه باید در جامعه حضوری فعال داشته باشد. اطلاعات علمی لازم برای دانشجوی این گرایش دروس ریاضی، زبان انگلیسی، جغرافیا و جامعهشناسی است.
موقعیت شغلی در ایران :
دانشجویان این گرایش دیدگاههای خوبی در زمینه مسائل شهری و روستایی، حمل و نقل، برنامهریزی اجتماعی ـ اقتصادی با بعد اجتماعی پیدا میکنند و میتوانند در سه بخش دولتی، عمومی و خصوصی فعالیت نمایند. که در بخش دولتی در سازمانهای برنامه و بودجه، وزارت کشور، فرمانداریها و در اکثر ادارههای دولتی میتوانند مشغول به کار شوند و در سایر بخشهای عمومی شهرداریها، مؤسسههای مختلفی از قبیل بنیاد شهید، کمیته امداد امام خمینی"ره"، سازمان بهزیستی و مؤسسههای رفاهی مراکز مهمی برای اشتغال هستند و در بخش خصوصی نیز مؤسسههای خدماتی و مشاورهای مکانهای مناسبی برای اشتغال هستند. فارغالتحصیلان میتوانند به صورت کارشناسان مستقل تحقیقات شهری، روستایی و منطقهای نیز فعالیت کنند.
علوم اجتماعی(مددکاری اجتماعی)
وقتی سخن از مددکاری میشود بسیاری از افراد به یاد زندانها یا پرورشگاهها میافتند که در آنجا افرادی به نام مددکار در دفتر یا واحد مددکاری فعالیت میکنند. اما حرفه مددکاری به فعالیت در دو مکان فوق محدود نمیشود. بلکه مددکاری اجتماعی، یکی از رشتههای کاربردی است که فارغالتحصیل آن باید بتواند در مراکز مختلف با استفاده از روشها و تکنیکهایی که آموزش دیده است، وارد زندگی انسانهایی شود که به هر دلیل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و خانوادگی دچار مشکل بوده و نمیتوانند مشکل خود را به تنهایی حل کنند یا منشأ مشکل خویش را تشخیص بدهند.در واقع این افراد میتوانند به یاری مددکارمشکل خویش را شناخته وحل نمایند. بنابراین اگر بخواهیم این رشته را به طور خلاصه معرفی کنیم، باید بگوییم که هدف رشته مددکاری این است که به افراد نیازمند به خدمات اجتماعی کمک کند تا خود را بیابند، مشکل خویش را بشناسند و سپس راه حل آن را پیدا کنند.
تواناییهای لازم :
یک مددکار باید دارای توانمندیهای روحی خاصی باشد؛ یعنی باید روحیهای قوی داشته باشد تا بتواند مشکلات و معضلاتی را که در زندگی انسانها میبیند، تحمل کند پس باید پذیرفت که افراد زودرنج و بسیار حساس و عاطفی به درد این رشته نمیخورند. در ضمن یک مددکار نباید در گفتگو و ارتباط برقرار کردن با دیگران دچار مشکل شود و در نهایت یک مددکار باید خود را به خوبی بشناسد چون اگر خود را نشناسد، نمیتواند به دیگری شناخت بدهد و او را کمک کند.
موقعیت شغلی در ایران :
دانشجویان این رشته باید در دوران تحصیل 24 واحد کارورزی و پس از فارغالتحصیلی 2 سال طرح بگذرانند. این دو ویژگی رشته فوق را متمایز ساخته است، چرا که فارغالتحصیلان این رشته به دلیل تجربه ناشی از 24 واحد کارورزی در 6 واحد مستقل و 2 سال طرح در سازمانها و مؤسسههای دولتی، از موقعیت شغلی مناسبی برخوردار هستند. در واقع هر جایی که اداره رفاه یا امور اجتماعی هست، مددکار اجتماعی میتواند در آنجا حضور داشته و مسؤولیتی را بر عهده بگیرد. در نتیجه فارغالتحصیلان این رشته مشکل اشتغال ندارند. اما با وجود مزیتهای این رشته، باید پذیرفت که رشته مددکاری با مشکلاتی نیز گریبانگیر است که در این میان گمنام بودن رشته مددکاری در جامعه و حتی در بین جوانان و داوطلبان کنکور مشکل بسیار بزرگی است.