تعریف
علوم سیاسی به بررسی اندیشه ها و نظریه های سیاسی و کارکرد آنها در عرصه جامعه می پردازد. رشته علوم سیاسی ارائه یکسری نظریه ها یا یکسری ابزارها و راهکارهایی است که بر اساس آنها هر جامعه شرایط و مشکلات حال را بررسی کرده و از پیش پا بر می دارد و برای حرکت ها و اقدامات بعدی ترسیم فضا برای مسیر آینده برنامه ریزی می کند هم چنین از تجارب و دستاوردهای بشر که در طول تاریخ در عرصه اجتماع به دست آورده است، بهره می برد.
موضوع این رشته مطالعه و تحقیق درباره ی پدیده های سیاسی مثل اشکال مختلف حکومت و دولت است. کشف علل و پدیده های سیاسی، نحوه اداری سیاسی جامعه و ایجاد ارتباط محترمانه با کشور های دنیا در عرصه روابط بین الملل می باشد.
علم سیاست پدیده ای است که با تحولات مشروطیت در ایران و موقعیت جدید علمای شیعه در جهان معاصر پیوند دارد. در سنت اسلامی از دانش سیاسی به علم مدنی تعبیر میشود. اندیشمندان مسلمان علم مدنی را به دو بخش فلسفه مدنی و فقه مدنی تقسیم میکردند. به اعتقاد مسلمانان تفاوت عمده این دو شاخه از علم مدنی در این است که حکمت مدنی غالبا وجه نظری دارد. و برعکس فقه مدنی، فقه سیاسی بیشتر ناظر به سیاست است. فقه سیاسی ،بدین سان مواجهه ای دو سویه با زندگی سیاسی و نیز وحی اسلامی از طریق زبان و دستگاه فقه است.
دیپلماسی ، مدیریت روابط کشورها با یکدیگر و میان کشورها با دیگر بازیگران، بین المللی است. این بازیگران شامل گروهها ، سازمانها و افرادی هستند که در کنار دولت ها دیپلماسی را به عنوان نظامی اطلاعاتی برای بیان و دفاع از منافع و اعلان تهدیدها و اولتیماتوم ها به کار می برند. در واقع دیپلماسی مجرای تماسی است برای اعلام مواضع ، جمع آوری اطلاعات و راضی یا قانع کردن یک کشور برای حمایت از مواضع کشوری دیگر.
اهداف
این برنامه در راستای تأمین اهداف زیر تهیه و تدوین شده است.
1. تربیت محققینی که با شناخت عمیق از معارف سیاسی اسلام همراه با شناخت علوم سیاسی و دانش جدید در این زمینه، قدرت تبیین نظام سیاسی اسلام و سپس طراحی مدلهای اجرایی برای حاکمیت بخشیدن به این نظام را واجد بوده بتوانند در ارائه و دفاع از دیدگاههای اسلامی در این بعد از موضوع تخصص برخورد نمایند.
2. تربیت کارشناسانی که با احاطه وسیع بر نظامهای سیاسی موجود و تسلط بر دانش جدید سیاست از همه ابعاد بتوانند با بهرهگیری از منابع غنی فقهی و معارف اسلامی و ارائه استدلالهای عقلی و فلسفی صائب، ضمن نقد صحیح و عالمانه دیدگاهها و تئوریهای مورد بحث در این دانش، نظام سیاسی اسلام و الگوی صحیح تدبیر و تحلیل مسائل سیاسی منطبق بر دیدگاههای اسلامی را تبیین نموده و جایگاه آن را در کل نظام فکری اسلام تعیین نمایند.
3. تربیت محققینی که بتوانند با دارابودن ابزارهای لازم تحقیق، ضمن پژوهش در منابع اسلامی و سایر منابع، به تدوین منابع موردنیاز جهت تحقیق و تدریس در زمینههای مختلف این دانش بپردازند.
4. تربیت مدرسین ورزیده و صاحب نظری که از عهدهی ارائهی معارف سیاسی اسلام به صورت ویژه و دانش سیاسی به شکل عام برآمده بتوانند حاصل تحقیقات انجام شده را در مراکز آموزش عالی (حوزه و دانشگاه) تدریس نمایند.
5. تربیت کارشناسانی که توانایی تجزیه و تحلیل رخدادهای سیاسی و مسائل مربوط به آن را در سطح بینالمللی و منطقهای واجد بوده بتوانند براساس دیدگاههای اسلامی و معارف بالنده و نورانی آن و شناخت صحیح از پدیدههای سیاسی داخلی و خارجی، راه حلهای کارساز و واقعی را در رابطه با مشکلات سیاسی نظام اسلام ارائه نمایند.
در نهایت، متخصّصان و پژوهشگران متعهدی تربیت خواهند شد که علاوه بر تسلط بر دروس حوزوی، در دروس دانشگاهی نیز تبحر کافی دارند و در نتیجه میتوانند ضمن بحثهای تطبیقی برتری دیدگاههای اسلام را تبیین و اثبات کنند و از مواضع حق آن به دفاع بپردازند و به شبهات مطرح شده پاسخ صحیح و منطقی داده و مواضع ضعف سایر مکاتب را آشکار سازند و بدین وسیله قسمتی از خلأ موجود در این زمینه را پر کنند.
ضرورت و اهمیت
یکی از مسائلی که از دیرزمان ذهن بشر را به خود معطوف داشته و از هزاران سال پیش تاکنون، متفکرین و اندیشمندان پیرامون آن اظهارنظر نمودهاند، مسئله حکومت و نظام سیاسی مربوط به جامعه است.
از آنجا که انسان موجودی مدنی بالطبع است، پس از تشکیل یک جامعه هر چند کوچک، اولین مسئلهای که برای افراد آن جامعه مطرح میشود مسئله چگونگی تنظیم امور و سپردن مسئولیت رهبری جامعه به یک فرد و یا افراد و بالاخره نحوه شکلگیری حکومت در آن جامعه است. دقیقاً از اینجاست که نظام سیاسی جامعه و نحوه تشکیل ارتباطات سیاسی در اجتماع از دیرزمان مورد توجه بشر قرار گرفته است. طبیعتاً به تناسب پیشرفت جوامع بشری و پیچیدهشدن ارتباطات اجتماعی و رشد سطح فرهنگ و تمدن، به مرور اندیشههای جدیدی در زمینهی امور سیاسی، ابداع و به بشر عرضه شده است و کمکم مکتبهای مختلف و بینشهای متعددی در این راستا شکل گرفته است.
اکنون که بشر در اوج پیشرفت مادی قرار داشته و جوامع کنونی و ملتهای مختلف از نظر سطح بینش و فرهنگ رشد قابل توجهی پیدا نمودهاند، ما شاهد شکلگیری نظامهای سیاسی متعدد و تشکیل نهادها و سازمانهای سیاسی منطقهای و بینالمللی هستیم که بسیار پیچیده و مدرن بوده و رهبری و مدیریت بشر را در این بعد حساس از زندگی او بر عهده دارند.