مقدمه
طی دهه اخیر رویکرد رسانهای دگرگونی شگفتی یافته و به تبع آن در کشورهای جهان سوم نیز نگرش جدیدی شکل گرفته است. حضور رسانهای جمعی نوین نظیر تلویزیونهای فراملّی و ماهوارهای، سیستمهای جدید اطلاعرسانی و شبکههای گستردهی جهانی و دسترسی مردم به منابع و تصاویر و اطلاعات متعدد موجب شده است تا شاهد تغییرات و تحولاتی در نحوه سازماندهی و مدیریت رسانههای جمعی باشیم. در چنین شرایطی تربیت مدیران کارآمد و خلاق رسانهای به ویژه رسانههای رادیو و تلویزیون از نیازهای حیاتی جامعهی ما به شمار میآید.
رشته میان رشتهای مدیریت رسانه، در دپارتمانهای مختلف رویکردهای رسانهای مختلفی دارد. در کشور ما این رشته در مقطع کارشناسی ارشد برای نخستین بار در سال 81 در دانشکده صدا و سیما اجرایی شد؛ و بر همین اساس رویکردی رادیو تلویزیونی دارد. این البته منحصر به کشور ما نیست؛ و در بسیاری از دانشکدههای جهان مدیریت رسانه، با رویکرد رادیو تلویزیونی تنظیم و اجرا میشود. برای مثال در آکادمی آسیایی فیلم و تلویزیون، که در هندوستان واقع است؛ دوره دوساله MBA در مدیریت رسانه، بیشتر رویکردی مبتنی بر پخش رادیو تلویزیونی دارد؛ و تولید تلویزیونی، بازار رسانهای و تکنولوژیهای جدید را مورد توجه قرار میدهد.
همچنین مدیریت شرکتهای رسانهای مبتنی بر روزنامه، در عصری که رسانههای جدید و رقبای محلی بازار پر رقابتی را ایجاد کرده اند؛ به عنوان یک مسأله و تخصص مطرح است؛ و دیگر صرفاً مالکان نمیتوانند کار مدیریت را به عهده داشته باشند. مدیریت این رسانه نیز از دیگر ابعاد مدیریت رسانه به شمار میرود.
"کالج ارتباطات لندن" مدیریت رسانه را به عنوان مدیریت رسانههای چاپی در نظر گرفته است. این کالج با همکاری آکادمی رسانههای چاپی، دوره کارشناسی ارشد مدیریت رسانه چاپی یا پرینت را برای مدیران و مشاوران و محققانی که در این عرصهی رقابتی و به شدت در حال تحول، مشغول فعالیتند؛ ایجاد کرده است.
سایت آکادمی رسانههای پرینت تصریح کرده است؛ که امروزه مدیران صنعت رسانههای چاپی برای اداره شرکتهای رسانهای مبتنی بر روزنامههای چاپی نیاز به این دارند؛ که دانش تکنیکی را با مهارتهای مدیریت استراتژیک با هم داشته باشند. این سایت هدف این دوره را آموزش مدیران برای سطوح پایین، میانی و عالی در صنعت رسانههای چاپی معرفی کرده است. در این دوره که به صورت تمام وقت و در 45 هفته طراحی شده است؛ دانشجویان با تحقیقات موردی، بازدیدهای صنعتی، سخنرانان میهمان و کار بر روی پروژههای مدیریتی، برای اداره این صنعت در بازار رسانهای آماده میشوند.
هدف
هدف اساسی این دوره، تربیت مدیران و مسؤلان متخصص رسانهای که افزون بر مدیریت بخشهای مختلف تشکیلات رادیو تلویزیونی داخل و خارج بتواند در راهبری تشکیلات خبرگزاریها، مؤسسات نشر کتاب، خانه فرهنگ، مراکز سمعی بصری و دفاتر مؤسسات سینمایی و مطبوعاتی مستقر در سفارتخانهها ایفای نقش نمایند و عهدهدار مسؤلیت شوند.
ضرورت و اهمیت
توسعه مباحث مدیریت و ارتباطات در مقطع کارشناسی ارشد در کشور ما پاسخی است به سؤالها و مسائل بیشماری که در نتیجه تحولات در دو عرصهی پدید آمده، به ویژه رخدادهای ناشی از ارتباطات جمعی در شکل و بافت کنونی آنچنان بازتابی در مراکز علمی و پژوهشی داشته است که امروزه پرداختن به آن، دیگر در محدوده کارشناسی نمیگنجد و لزوم گشایش و ادامه آموزش در مقاطع بالاتر دانشگاهی یعنی کارشناسی ارشد و دکترا به سرعت مورد توجه و تأکید برنامهریزان آموزش عالی قرار گرفته است. در واقع ایجاد دورهی کارشناسی ارشد رسانه برای پاسخگویی به نیازهای مهم زیر است:
1. تربیت مدیرانی که با درک درست محیط رقابتی رسانهها در عصر حاضر، تحولات تکنولوژیهای رسانهای را بشناسند و از روندهای دمافزونی که هر روز بر کارکردهای رادیو تلویزیون در ارتباط با مخاطبان اثر میگذارد، به خوبی آگاه باشند.
2. به دلیل وجود جنبهی دینی و ملی دو رسانهی مهم در کشور و ضرورت حضور آن در امر آموزش عمومی و توسعهی اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور، تربیت مدیرانی که بتوانند سازوکار این دو رسانه را در انطباق هر چه بیشتر با اهداف کلان توسعه ملی هدایت و رهبری کنند.
3. تربیت مدیرانی که با شناخت فرآیند تولید برنامهسازی بتوانند تعادل درستی بین مصلحت و نیازهای مخاطبان ایجاد کنند و تیمهای تولیدی تحت نظر خود را به سمت برقرار بهترین شکل موازنهی این دو اصل رهبری نمایند به گونهای که ارزش کیفی، هنری و فرهنگی آثار تولید شده حفظ گردد.
4. جذب مدیران کنونی مراکز و مؤسسات فرهنگی و رسانهای در کشور و تکمیل آگاهیهای تجربی آنان با دانشهای آکادمیک روز و روزآمد کردن سطوح مهارتهای ادراکی و روابط انسانی آنان برای پویایی محیطهای کار در سازمانهای متبوع خود.