تعریف

مهندسی مکانیک - به انگلیسی - Mechanical engineering شاخه‌ای از مهندسی است که با طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاه‌ها و ماشین‌ها سروکار دارد. تهیه و ساخت دستگاه‌هایی که انرژی‌های مختلف نظیر انرژی خورشید، انرژی هسته‌ای و انرژی شیمیایی را به کار می‌گیرند نیز در حوزهٔ این شاخه از دانش است. این رشته یکی از قدیمی‌ترین و گسترده‌ترین رشته‌های مهندسی است.

مهندسی مکانیک نیازمند فهم مفاهیمی همانند مکانیک، سینماتیک، ترمودینامیک، دانش مواد، تحلیل سازه‌ها و الکتریسیته است.

مهندسان مکانیک، اصول اساسی نیرو، انرژی، حرکت و گرما را به کار برده و با دانش تخصصی خود، سیستم‌های مکانیکی و دستگاه‌ها و فرایندهای گرمایی را طراحی کرده و می‌سازند. مهندسان مکانیک، گسترهٔ وسیعی از دستگاه‌ها، فراورده‌ها و فرایندها را تولید می‌کنند؛ از آن جمله می‌توان به موتورها و سیستم‌های کنترل، نیروگاه‌های الکتریکی، دستگاه‌های پزشکی، چرخ‌دنده‌ها، فناوری لیزر، طراحی به کمک رایانه، مهندسی به کمک رایانه و تولید به کمک رایانه، خودکارسازی و رباتیک، دستگاه‌های تهویهٔ مطبوع و تجهیزات کارخانه‌ها اشاره کرد.

مهندسی مکانیک ابتدا در طی انقلاب صنعتی در اروپا در قرن ۱۸ میلادی به عنوان یک شاخهٔ مجزا شناخته شد؛ با این وجود این شاخهٔ دانش در طی هزاران سال توسعه پیدا کرده است. دانش مهندسی مکانیک در قرن ۱۹ میلادی درنتیجهٔ پیشرفت‌های فیزیک نشأت گرفت. این شاخه به طور پیوسته‌ای تکامل یافته تا پیشرفت‌های فناوری را به‌کار گیرد و امروزه مهندسان مکانیک به دنبال گسترش دانش در رشته‌هایی چون مواد مرکب، مکاترونیک و نانوتکنولوژی هستند. مهندسی مکانیک به میزان زیادی هم‌پوشانی‌هایی با مهندسی هوافضا، مهندسی خودرو، مهندسی مکاترونیک، مهندسی برق، مهندسی پزشکی (بیومکانیک)، مهندسی شیمی، مهندسی عمران، مهندسی متالورژی، مهندسی دریا، مهندسی راه آهن (ماشینهای ریلی)، مهندسی رباتیک، مهندسی صنایع، مهندسی معدن، مهندسی نفت و مهندسی هسته‌ای دارد.

گرایش های کارشناسی ارشد مجموعه مهندسی مکانیک

کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک در دانشگاه پیام نور به سه گرایش تقسیم می شود که عبارتند از:

مهندسی مکانیک- گرایش ساخت و تولید

مهندسی مکانیک- گرایش طراحی کاربردی

مهندسی مکانیک- گرایش تبدیل انرژی

مهندسی مکانیک گرایش ساخت و تولید

متخصصان این گرایش با تکنولوژی­های مربوط به ابزارسازی، ریخته گری ، جوشکاری، فرم دادن فلزات، طراحی کارگاه یا کارخانه های تولیدی، ساخت و تولید ماشین آلات صنایع (کشاورزی ، نظامی، ماشین سازی، ابزارسازی ، خودروسازی و ... سر و کار دارند. فارغ التحصیلان این دوره قادر خواهند بود در صنایعی مانند ماشین سازی، ابزارسازی، خودروسازی ، صنایع کشاورزی، صنایع هوایی و تسلیحاتی به ساخت و تولید ماشین آلات، طراحی کارگاه و یا کارخانه­های تولیدی بپردازند و نظارت و بهره برداری و اجرای صحیح طرح­ها را عهده دار شوند. دروس این دروه شامل مطالبی در مورد نحوه تولید، طراحی قالب­های پرس، طراحی قید و بندها، کار و برنامه ریزی با ماشین­های اتوماتیک، اصول کلی و نحوه کار با ماشین­های دستی و تعمیر و نصب تمام سرویس­های صنعتی می­باشد و درصد نسبتا بالایی از آنها به صورت عملی ارائه می گردد. با توجه به پیشروی کشور به سمت خودکفایی صنایع، این رشته دارای بازار کار خوبی است.

مهندسی مکانیک گرایش طراحی کاربردی

هدف از این گرایش تربیت متخصصانی است که بتوانند در مراکز تولید و کارخانه­ها به طراحی اجزاء و مکانیزم ماشین آلات مختلف بپردازند. فارغ التحصیلان می­توانند در کارخانجات مختلف نظیر خودروسازی، صنایع نفت، صنایع نظامی، صنایع تسلیحاتی، صنایع هوافضا، ذوب فلزات و صنایع غذایی و ... مشغول به کار شوند. از جمله دروس این دوره می توان دروس مقاومت مصالح، طراحی اجزاء، ارتعاشات، کنترل و دینامیک را نام برد. در این رشته زمینه اشتغال و بازار کار خوبی وجود دارد.

مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی

این رشته در به کار بردن علوم و تکنولوژی جهت طراحی و محاسبه اجزاء سیستم­هایی که اساس کار آنها مبتنی بر تبدیل انرژی، انتقال حرارت و جرم است به متخصصان کارآیی لازم را می­دهد و آنها را جهت فعالیت در صنایع مختلف مکانیک آماده می­سازد. فارغ التحصیلان این دوره قادر به طراحی و محاسبه اجزا و سیستم­ها در بخش­های عمده­ای از صنایع نظیر صنعت نفت و گاز، صنایع هوایی، صنایع نظامی، صنایع خودروسازی ، نیروگاه­ها، صنایع غذایی، ذوب فلزات و ... هستند.