مهندسی عمران

هنگامی که وارد یک شهر می شوید، در نگاه اول چه می بینید؟ساختمان ها؟ راه ها؟ پل ها؟ فرودگاه و پایانه های مسافربری؟ همه این ها و هرآنچه که مربوط به عمران و نوسازی می شود، در حیطه فعالیت یک مهندس عمران قرار دارد. به عبارت دیگر مهندسی عمران بیانگر کاربرد علم در ایجاد سازندگی و عمران کشور است؛ یعنی هر چیزی که به آبادی یک کشور باز می گردد، مانند سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دکل های مخابرات، ساختمان های مقاوم در مقابل زلزله، سیل و آتش،نیروگاه های برق و مصالح سبک، ارزان و با کیفیت مناسب برای ساخت و ساز، در حیطه کار مهندس عمران قرار می گیرد. زیرا در تمام زمینه های عمرانی در آغاز به یک مهندس کارآمد نیاز داریم تا علاوه بر رعایت جنبه های فنی و اجرایی، اقتصادی نیز عمل کند. چون اقتصادی بودن یک اصل در مهندسی عمران است. این رشته در سطح کارشناسی دارای دو گرایش عمران ـ عمران و عمران ـ نقشه برداری است.
اصولاً مهندس عمران شانس کاری زیادی دارد چون در طراحی و ساخت بسیاری از کارهای عمرانی مانند راه ها، پل ها، سدها، سازه های دریایی برای سکوهای نفتی، آشیانه های هواپیما و خانه های مسکونی مقاوم در مقابل زلزله، مهندسین عمران حضوری فعال دارند. متخصصانی که یا در دفترهای مشاوره به طراحی پروژه های فوق می پردازند یا مجری کارهای عمرانی مذکور بوده و به کیفیت اجرای آنها نظارت دارند. فارغ التحصیلان نقشه برداری نیز علاوه بر موارد یاد شده در هدایت و کنترل اجرای خطوط انتقال آب، برق، گاز، احداث مترو، نصب وماشین آلات و تجهیزات فنی دقیق و حساس، هدایت و تعیین وضعیت انواع وسایل نقلیه نظامی و غیرنظامی هوائی، دریایی و زمینی نقش مهم و مؤثری دارند.
 

مهندسی عمران ـ عمران

دانشجوی مهندسی عمران ـ عمران مسائل مربوط به سازه، خاک و پی، راه و ترابری و هیدرولیک را مطالعه می کند؛ یعنی از یک سو به طراحی و نحوه ساخت اسکلت ساختمان ها و سایر بناهای فنی مثل پل، فرودگاه و تونل پرداخته و از سوی دیگر به مطالعه رفتار زمین بناهای فنی می پردازد تا براساس نوع خاک زمین مورد نظر، شکل و شالوده سازهای را که قرار است ساخته شود، طراحی کند. همچنین مهندس گرایش عمران به برنامه ریزی حمل و نقل بین شهری و درون شهری، طراحی راهها از نظر هندسی، زیرسازی و روسازی پرداخته و اطلاعات عمومی خوبی نیز در مورد هیدرولیک به دست می آورد.
زمینه‌‌های کاری این رشته شامل سه موضوع زیر است:
الف- طراحی و مشاوره: این زمینه کاری، شامل طرح یا مشورت در طراحی یک پروژه است. همان طور که به نظر می رسد، این نوع زمینهکاری به تجربه زیاد و مفید و همچنین به تخصص کافی نیاز دارد و معمولاً این وظیفه بر عهده متخصصین مجرب است. کسی که چنین وظیفهای به عهده میگیرد، عمدتاً با کارهای دفتری و کار با نقشههای مختلف سروکار خواهد داشت.
 ب- پیمانکاری و اجرا: این وظیفه به سختی وظیفه مشاوره نیست و آن تخصص لازم را ندارد یک مجری، طرح و نقشه در نظر گرفته شده برای یک پروژه دریافت میکند و فقط وظیفهاش این خواهد بود که طرح را به خوبی اجرا کند. البته اکثر مشکلات سازندهای در همین بخش است، چرا که ممکن است نقشههای بسیار خوبی طراحی شود و سازهها از نظر طراحی بدون عیب و نقص باشند، اما کار در اجرا به درستی انجام نگیرد. به همین جهت سازههای ساخته شده معمولاً بی عیب و نقص است.
 ج- نظارت: مهندس ناظر وظیفه دارد از طرف کارفرما ، نظارت بر حسن انجام کارها را بر عهده بگیرد و همچنین وظیفه هماهنگی بین کارها و افراد مختلف را به انجام برساند.
 برای آشنائی بیشتر با زمینههای کاری گرایشهای مهندس عمران به مثال زیر توجه کنید.
 در پروژههای بزرگ معمولاً یک گروه از مهندسان با گرایشها و سطح تخصصهای مختلف کار میکنند تا پروژه طراحی و اجرا شود. به عنوان مثال، در ساخت یک سد، ابتدا بحث طراحی آن مطرح است. گرایش منابع آب تعیین میکند که سد اگر در جایی خاص احداث شود، وضع آب پشت آن چطور خواهد بود و سد کجا احداث شود، بهتر است. گرایش هیدرولیک و سازه هیدرولیکی، به کمک گرایش سازه، وظیفه طراحی ساختمان این سد را بر عهده دارند. گرایش زلزله، وظیفه ایمنی سازی سد در برابر زلزله و تغییر طرح سازه آن به نحوی که در برابر زلزله مقاوم باشد و گرایش خاک و پی، وظیفه بررسی پی و تکیهگاه های سد و میزان دوام آنها را بر عهده دارد و سرانجام در هنگام اجرا، یک نقشه بردار وظیفه اجرای دقیق بخشهای مختلف سد و تعیین محل دقیق احداث آن و مثلاً محل دقیق تکیهگاه ها و پی ها را به عهده دارد. دست آخر، همه این مهندسان به کمک تعداد زیادی از مهندسان رشتههای دیگر مثل مهندسان مکانیک و برق، کار ساخت بدنه سد و نصب تجهیزات مربوط به آن را به انجام خواهند رسانید.

مهندسی عمران ـ نقشه برداری

هنگامی که مکان ساخت یک سازه تعیین می شود، اولین کار نقشه برداری است، تا پستی بلندیها و نقشه مربوط به آن منطقه مشخص شده و براساس آن، مکان خاک برداری، میزان خاک برداری و نحوه خاک برداری تعیین گردد و در نهایت سطح مناسب برای پی سازی سازه مورد نظر آماده شود. به عبارت دیگر نقشه برداری علم و فن پردازش، تجزیه و تحلیل، تفسیر و نمایش اطلاعات مکانی به منظور اجرای بهینه پروژه های عمرانی است. گرایش نقشه برداری با جغرافیا و سنجش از راه دور، ارتباط نزدیکی دارد. در ضمن چون نقشه برداری بیشتر برای سازه های بزرگ خارج از شهر مثل سیلوها، پل ها، تونل ها و سدها کاربرد دارد، کارهای میدانی و صحرایی این رشته بسیار زیاد است و بخش نقشه برداری زیرزمینی آن نیز کار نسبتاً خشنی میباشد.
مفهوم علمی نقشه برداری، جمع آوری اطلاعات فیزیکی و هندسی از سطح (به عمق) زمین و یافتن نوعی مدل یا ارتباط ریاضی بین این اطلاعات با استفاده از علم احتمال است. عینی ترین استفاده از این اطلاعات، تهیه نقشه های گوناگون جغرافیایی، نظامی و مهندسی برای احداث راه ها، سدها، کانال ها، برق رسانی و غیره است و هدف آن افزایش مهارت در عملیات دانشجویان با در نظر گرفتن موارد زیر است:
- کاردانی و مهارت کافی در عملیات نقشه برداری و علوم نظری و خاص در حدی که در خدمت مهارتهای عملی قرار گیرد.
- علوم پایه برای بالا بردن قدرت تفکر، استدلال، تجزیه و تحلیل و درک مفاهیم نظریه ها
- کسب مهارتهای لازم جهت ارتباط بین کارگران و مهندسان جهت برداشت و پیاده کردن نقشه